Ιστολόγιο του Ιερού Ναού Εισοδίων της Θεοτόκου Χαροκοπίου Ιωαννίνων

Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014

"80 χρόνια από τον θάνατο του Θεόφιλου"

Γράφει ο Δημήτριος Β. Χήτος





       Ογδόντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα θανάτου του μεγάλου Έλληνα λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Κεφαλά-Χαντζημιχαήλ. Αποτελεί κι αυτός μια ακόμη περίπτωση 'Έλληνα καλλιτέχνη που ήταν τόσο καλά γαλουχημένος από το πλούσιο ρωμαίικο παρελθόν, ώστε να τον αρνηθεί  η " Έλλάδα" των ημερών του, για να τον αναγνωρίσουν το μεγαλείο της προσωπικότητάς του, το εξαιρετικό ταλέντο του, την πρωτότυπη και γνήσια τέχνη του και το σπουδαίο έργο του οι επερχόμενες γενεές. 
       Γεννημένος στη Βαρειά της Λέσβου από φτωχή οικογένεια, κατάφερε να αναδείξει το πηγαίο ταλέντο του στη ζωγραφική αξιοποιώντας τις γνώσεις που έλαβε κοντά στον αγιογράφο παππού του (από τη μητέρα του).  Σε εφηβική ηλικία εγκατέλειψε την οικογενειακή στέγη για να εργαστεί ως θυροφύλακας στο Ελληνικό Προξενείο της Σμύρνης μέχρι την ημέρα του ερχομού του στην πόλη του Βόλου, στα τέλη του 19ου αιώνα (1897;). Η πόλη του Βόλου και το Πήλιο, κυρίως, ήταν ο χώρος όπου έδρασε τον περισσότερο καιρό ο Θεόφιλος ασκώντας την τέχνη του αντί "πινακίου φακής".Ο κτηματίας Ιωάννης Κοντός εκείνη την εποχή στάθηκε προστάτης του Θεοφίλου, για λογαριασμό του οποίου ο τελευταίος δημιούργησε πολλά από τα έργα του. Η εκκεντρικότητα του χαρακτήρα του αποτέλεσε μεγάλο εμπόδιο στη δημιουργία αξιόπιστης φήμης και στην αποδοχή του από το περιβάλλον του. Ειδικά η εμμονή του στη διατήρηση της ελληνικής αμφίεσης (φορούσε πάντα τη φουστανέλα) προσέκρουε στο επιμελώς οικοδομούμενο ευρωπαϊκό "image" των νεοελλήνων εκείνης της εποχής, με αποτέλεσμα τον μόνιμο χλευασμό! 
       Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 αναχωρεί από το Βόλο για την πατρίδα του τη Λέσβο εξαιτίας μιας κακόγουστης φάρσας που, όταν κάποιος θέλοντας να διασκεδάσει τον έριξε από τη σκάλα όπου ήταν ανεβασμένος για να ζωγραφίσει!
        Στη Λέσβο πλέον για τα λίγα χρόνια ακόμη που έζησε συνέχισε την τέχνη του για να εξασφαλίζει τον καθημερινό άρτο. Καθοριστική ήταν η γνωριμία του με τον κριτικό τέχνης Στρατή Ελευθεριάδη στον οποίο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η αναγνώριση της αξίας του έργου του Θεοφίλου αλλά και η διεθνής προβολή του, που ωστόσο σημειώθηκε μετά το θάνατό του. 
            Στις 24 Μαρτίου του 1934 ο Θεόφιλος πέθανε στη Λέσβο, μάλλον από τροφική δηλητηρίαση. Τον επόμενο χρόνο τα έργα του εκτέθηκαν στο Μουσείο του Λούβρου ως δείγματα της δουλειάς ενός γνήσιου λαϊκού ζωγράφου της Ελλάδας... 


Παρακολουθείστε 
την αφιερωμένη στο μεγάλο Έλληνα ζωγράφο 
Θεόφιλο, 
ομώνυμη ελληνική ταινία του 1987:

Δεν υπάρχουν σχόλια: