"Τα κόκκινα αυγά"

Γράφει ο Δημήτριος Β. Χήτος

   

       

        Κάθε χρόνο τη Μεγάλη Πέμπτη όλες οι χριστιανικές οικογένειες επιδίδονται με θρησκευτική ευλάβεια στη βαφή των αυγών του Πάσχα. Έθιμο πανάρχαιο, που κάθε γενεά το παραλαμβάνει από την προηγούμενη εδώ και τόσους αιώνες, αδιάκοπα και αναλλοίωτα. Πού οφείλεται όμως η δημιουργία αυτού του τόσο διαδεδομένου εθίμου, και ποιοι είναι οι συμβολισμοί που το περιβάλλουν και το συντηρούν;  

     Το έθιμο του κόκκινου αυγού έχει την ηλικία του Χριστιανισμού, διότι οφείλει την ύπαρξή του σ΄ αυτόν από τα πρώτα αποστολικά χρόνια. Το πρόσωπο με το οποίο συνδέεται, κατά την Παράδοση, το έθιμο του κόκκινου αυγού είναι η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή. Η Αγία Μαρία ήταν μία από τις μαθήτριες του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού που τον ακολουθούσε πάντοτε σε όλες του τις περιοδείες, δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. Βρισκόταν κοντά του την ώρα της φρικτής Σταύρωσης στο Γολγοθά, και μαζί με την Παναγία έμαθε πρώτη το γεγονός τη Αναστάσεως και το διεμήνυσε στους λοιπούς μαθητές, οι οποίοι βρισκόταν απομονωμένοι στο υπερώον "δια τον φόβο των Ιουδαίων".

   Σύμφωνα με την Παράδοση, μετά την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος την ημέρα της Πεντηκοστής, η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή μετέβη στη Ρώμη για να καταγγείλει στον αυτοκράτορα Τιβέριο, την άδικη καταδίκη σε θάνατο του Χριστού. Ο Τιβέριος δέχθηκε σε ακρόαση την  Αγία Μαρία και άκουσε με προσοχή τα λεγόμενά της μέχρι το σημείου της αναφοράς της στο γεγονός της Αναστάσεως του Χριστού, όπου ο Τιβέριος ξέσπασε σε γέλωτες, αρνούμενος να πιστέψει ότι Κάποιος που πέθανε και τάφηκε, ανέστησε τον Εαυτό του! 
Εμπαίζοντας την Αγία Μαρία ο αυτοκράτορας, την προκάλεσε λέγοντάς της πως αν τα αυγά (στην αίθουσα βρισκόταν ένα καλάθι αυγά) γινόταν κόκκινα, τότε και Ανάσταση του Χριστού ήταν αλήθεια. Και, ω του θαύματος η Αγία ακούμπησε τα αυγά, κι έγιναν ευθύς κόκκινα. Τότε πήρε ένα εξ αυτών και το προσέφερε στον Τιβέριο λέγοντας του "Χριστός Ανέστη", δηλαδή ο Χριστός Αναστήθηκε! Έκτοτε το κόκκινο αυγό άρχισε να διαδίδεται παντού, σε σημείο ώστε να αποτελεί απαραίτητο συστατικό εορτασμού του Πάσχα για κάθε χριστιανό.
         Το αυγό του Πάσχα εμπερικλείει λαογραφικά τη θεολογία της Εκκλησίας μας σχετικά με τη Σταύρωση, την Ταφή και την ένδοξη Ανάσταση του Χριστού. Το αυγό έχει μέσα του "κλεισμένη" τη ζωή, όπως και ο Τάφος είχε επί τρεις ημέρες το Χριστό. Και το σπάσιμο του αυγού συμβολίζει την διασάλευση του Τάφου και την Ανάσταση του Χριστού. Ενώ, το κόκκινο χρώμα συμβολίζει τη θυσία, το Αίμα του Χριστού "το εκχυθέν υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας".
         Σε επέκταση αυτού του εθίμου ο λαός μας, και ειδικά η περιοχή της Ηπείρου, δημιούργησε και ένα άλλο έθιμο χρονικά απομακρυσμένο αλλά ουσιαστικά συνδεδεμένο με το αυγό του Πάσχα, και δεν είναι άλλο από το γνωστό σε όλους "Χάσκα". 

Το Χάσκα, για όσους δεν γνωρίζουν είναι μια λαϊκή πράξη διασκέδασης που πραγματοποιείται κάθε χρόνο το βράδυ της Κυριακής της Τυρινής, δηλαδή την παραμονή της Καθαράς Δευτέρας. Εκείνο το βράδυ κάθε οικογένεια συγκεντρώνεται στο σπίτι για το τελευταίο αρτύσιμο δείπνο πριν τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Στο τέλος του δείπνου ο μεγαλύτερος σε ηλικία, ο αρχηγός του σπιτιού, δένει ένα αυγό με την άκρη μιας κλωστής που η άλλη της άκρη είναι δεμένη σε μια βέργα. Αφού το αυγό βυθιστεί σε ένα πιάτο με γιαούρτι, περιφέρεται έπειτα σαν εκκρεμές έως ότου κάποιον από τους παρισταμένους καταφέρει να πιάσει το αυγό μόνο με το στόμα του. Γιατί όμως δημιουργήθηκε το έθιμο αυτό, τί σχέση έχει με το αυγό του Πάσχα; Η απάντηση είναι απλούστατη και μας τη δίνει ο σοφός λαός μας λέγοντας "με το αυγό κλείνει το στόμα μας για τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή και με το αυγό ανοίγει" !
         

                                                           Καλή Μεγάλη Εβδομάδα  και καλή Ανάσταση!