"Τίς σου τον χιτώνα Σώτερ διήλε;'

Γράφει ο Δημήτριος Β. Χήτος

Η παράσταση του οράματος του Πέτρου Αλεξανδρείας
 στο Ιερό Βήμα του Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Γορίτσας, 19ος  αιώνας.

     Μια παράσταση που εικονίζεται πάντοτε στο χώρο του Ιερού Βήματος είχε προκαλέσει το ενδιαφέρον μου από πολύ νωρίς, όταν μικρό παιδί ακόμη διακονούσα στο Ναό του χωριού μου. Τόση εντύπωση μου είχαν κάνει τα δύο εικονιζόμενα πρόσωπα και τα γραφόμενα περί αυτών, ώστε είχα μάθει απ' έξω την επιγραφή "Τίς σου τον χιτώνα Σώτερ διήλε;", "Ούτος ο πανκάκιστος Άρειος, Πέτρε!", και ήταν τόσο χαρακτηριστική για τα παιδικά μου μάτια, ώστε ακόμη και σήμερα αντικρίζοντας την παράσταση αυτή σε άλλους Ναούς με παραλλαγή της επιγραφής, δυσκολεύομαι να την αποδεχθώ! Αναζητώντας τότε την ερμηνεία της τοιχογραφίας αυτής έμαθα για το όραμα του Αγίου Πέτρου Αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας. 

Η παράσταση του οράματος του Πέτρου Αλεξανδρείας στο Ιερό Βήμα

 του καθολικού της Ι.Μ. Παμμεγίστων Ταξιαρχών Κάτω Πεδινών Ζαγορίου, 18ος  αιώνας.

         Ο Άγιος Πέτρος διετέλεσε Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας επί δώδεκα έτη, την περίοδο που ο Χριστιανισμός βρισκόταν ακόμη υπό διωγμό, στα χρόνια του αυτοκράτορα Μαξιμιανού. Αγωνίστηκε για την στερέωση της πίστης και τη διαφύλαξή της από τους αιρετικούς "λύκους" που λυσσομανώς την πολεμούσαν, όπως ο πρόεδρος των αιρεσιαρχών Άρειος. 
       Κατά τη διάρκεια των ιερών  αγώνων του ο Αλεξανδρείας Πέτρος αξιώθηκε από το Θεό ενός αποκαλυπτικού οράματος. Βρέθηκε μπροστά σε μια Αγία Τράπεζα όπου στεκόταν όρθιος ο Χριστός ως βρέφος με διαρρηγμένα τα ιμάτιά του. Ο Πέτρος ρώτησε τότε τον Κύριο: "Κύριε, ποιος σου έσχισε τα ρούχα;" και ο Κύριος απάντησε: "ο Άρειος!". 
        Με το όραμα αυτό αποδεικνύεται η καταστροφικότητα των αιρετικών θέσεων του Αρείου που δυστυχώς επιζούν μέχρι τις μέρες μας. Ο Άρειος αρνήθηκε να παραδεχθεί τη Θεότητα του Υιού και Λόγου του Θεού, λέγοντας ότι δεν είναι Θεός αληθινός, ομοούσιος τω Πατρί, αλλά κτίσμα και ποίημα και ξένος της ουσίας και δόξης του Πατρός.
       Η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος του 325 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας ασχολήθηκε με το μεγάλο αυτό ζήτημα της αρειανικής αίρεσης και εξέδωσε τον Όρο της, που είναι τα επτά πρώτα άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως, τα αναφερόμενα στο Θεό Πατέρα και στο Θεό Υιό.    
     Η συγκεκριμένη εικονογραφική παράσταση του οράματος του Πέτρου Αλαξανδρείας διαδόθηκε κατά κύριο λόγο στη μεταβυζαντινή περίοδο, και ιστορείται πάντοτε στο χώρο του Ιερού Βήματος στα βόρεια της Ιεράς Προθέσεως. Οι μεταβυζαντινοί αγιογράφοι χρησιμοποίησαν ευρέως τη συγκεκριμένη παράσταση παραλληλίζοντας την αίρεση του Αρείου με την πλάνη του Παπισμού, αφού κι ο Πάπας ως βλάσφημος "ουκ ηβουλήθη σωφρονισθήναι, ουδέ επαύετο σπείρων των αιρετικών αυτού δογμάτων τα θανατηφόρα ζηζάνια". 
         

Το θηρίο κατασπαράζει τον Άρειο. Τοιχογραφία Ιερού Ναού Αγίας Παρασκευής 

Δρίσκου (Βάξιας) Κράψης. 

     Επιπλέον, έχοντας υπόψιν την καταδίκη και τον αναθεματισμό του Αρείου και των οπαδών του από τη Β΄ Οικουμενική Σύνοδο του 381 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη, η ιστόρηση του οράματος συμπληρώθηκε πολύ γρήγορα με την απεικόνιση ενός θηρίου να κατασπαράζει τον Άρειο, που εικονογραφείται συνήθως στο κάτω μέρος του τοίχου (στη θέση της ποδέας), ακριβώς κάτω από την ανωτέρω παράσταση, κατ' αντιστοιχία με τη παράσταση του Προφήτου Ιωνά και του κήτους.